Những ngày mùa đông ở thành phố Amsterdam

Người ta đã biết đến sự độc đáo của thành phố Amsterdam từ rất lâu rồi. Những kênh đào thơ mộng, những ngôi nhà ven kênh duyên dáng, hay cuộc sống đô thị náo nhiệt đã khiến nhiều du khách dừng bước tại đây. Theo ước tính có hàng triệu người đến thủ đô Hà Lan hàng năm, và con số này đã không ngừng tăng lên (cho đến năm 2020). Tuy nhiên, vào mùa hè, sự đông đúc, chật chội, cộng thêm mùi hương khó chịu trên những con phố chính ắt hẳn khiến nhiều du khách cảm thấy không thoải mái.

Vào mùa đông, tiết trời ở Amsterdam có phần lạnh hơn. Nhưng đây lại là một thời gian tuyệt vời để khám phá viên ngọc của châu Âu này. Bạn sẽ không phải chen chúc để tham quan những con hẻm và dòng kênh thơ mộng. Đồng thời bạn cũng không phải chờ quá lâu để tham quan bảo tàng hay phòng tranh. Mùa đông cũng là lúc bắt đầu xuất hiện những món đồ trang trí Giáng Sinh vô cùng đẹp mắt. Chúng khiến những con kênh, những con hẻm lát đá và những căn nhà trở nên lấp lánh diệu kì.

Đến giữa thế kỉ 17, Hà Lan bước vào thời kì vàng son và Amsterdam chính là sân khấu chính của giai đoạn lịch sử này. Đây là thương cảng quan trọng nhất thế giới, với tàu bè luôn luôn tấp nập. Thuyền buôn từ đây đi đến khắp tất cả các lục địa, tạo nên nền tảng cho mạng lưới hàng hải ngày nay.

Đi kèm với sự bùng nổ kinh tế ấy là sự thăng hoa của văn hóa và nghệ thuật. Người ta ước tính có khoảng ba triệu bức tranh đã được vẽ trong thời kì này. Số lượng khổng đồ đó đã tạo đà cho những ý tưởng mới, sáng tạo hơn. Đồng thời nó cũng nâng tầm của nhiều tuyệt tác. Kiến trúc cũng phát triển mạnh mẽ, với sự xuất hiện của những ngôi nhà tráng lệ ven kênh, tương tự như sự trỗi dậy của Venezia ở những thế kỉ trước.

Tuy nhiên, sự phát triển thần kì này đã chậm lại và rồi dừng hẳn vào thế kỉ 19, do hệ quả của chiến tranh thế giới và cạnh tranh khốc liệt giữa các cường quốc hàng hải. Nhưng không vì thế mà Amsterdam mất đi sự quan trọng của mình. Thành phố ngày nay vẫn là một trung tâm kinh tế và văn hóa của châu Âu. Đây cũng là một trung tâm khởi nghiệp sáng tạo với hàng trăm start-up lớn nhỏ mọc lên quanh thành phố.

Khoảng ba triệu bức tranh đã được vẽ trong thời kì này.

Có lẽ khi nhắc đến Amsterdam, hình ảnh đầu tiên mà nhiều người nghĩ đến chính là những dòng kênh thơ mộng. Được gọi là grachten trong tiếng Hà Lan, những con kênh này được đào vào khoảng đầu thế kỉ 17 trong một dự án mở rộng thành phố. Thời bấy giờ, thành phố Amsterdam cổ không thể đáp ứng kịp với tốc độ tăng dân số. Do đó một đề án đầy tham vọng đã được khởi xướng, nhằm lấn biển mở rộng thành phố.

Kết quả là một hệ thống kênh đào dài hơn 100 km, với nhiều vòng đã được tạo nên. Tâm của những vòng kênh đào này là nhà ga Trung tâm và trục đường chính Damrak. Không chỉ mang tính thẩm mĩ, những con kênh này còn đóng vai trò quan trọng trong việc trị thủy, phòng thủ và vận chuyển hàng hóa. Chính vì thế mà UNESCO đã công nhận hệ thống kênh đào ở thành phố Amsterdam là một Di sản Văn hóa Thế giới từ năm 2010.

Những con kênh của Amsterdam đã đẹp. Nhưng độc đáo không kém là những căn nhà ven kênh, nhỏ xinh đầy màu sắc. Từ màu than đen, nâu chocolate, đỏ burgundy, những căn nhà này trông như những ngôi nhà lego đặt cạnh nhau. Hầu hết chúng được xây vào thời kì Hoàng kim cho tầng lớp giàu có ở Amsterdam. Kiến trúc đều theo phong cách Phục hưng kiểu Hà Lan, với mái chóp cao và đầu hồi được trang trí tinh xảo.

Phần mặt tiền chủ yếu bằng gạch, và được lắp đầy cửa sổ. Những cửa sổ này khá lớn và được điểm xuyết bởi những họa tiết nhỏ xinh. Nếu để ý kĩ, bạn còn có thể thấy những chiếc móc lớn được đặt trên đầu hồi. Lúc đầu tôi nghĩ đây là một dạng trang trí. Nhưng trên thực tế đây là cách để người Amsterdam đưa đồ nội thất vào nhà. Những căn nhà ven kênh ở Amsterdam ít diện tích, nên cầu thang cũng rất hẹp. Thế nên đây có lẽ là cách duy nhất để đưa đồ vật lớn vào nhà mà không làm hư hại gì.

Ngay bên ngoài những vòng kênh là quận Jordaan. Khu vực này hình thành là do lấn biển vào những năm đầu thế kỉ 17. Đây từng là nơi sinh sống của dân nhập cư đến từ Pháp, Anh, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Ngày nay, quận Jordaan là điểm đến ưa thích của giới nghệ sĩ, sinh viên và những nhân viên trẻ. Nơi đây có đầy những cửa hàng nhỏ, hàng ăn, và quán cafe ấm cúng.

Vì từng là một ghetto (khu ổ chuột), nên những căn nhà ven kênh ở Jordaan không tráng lệ như những công trình ở trung tâm thành phố. Tuy cấu trúc thì tương tự, nhưng những căn nhà ở đây có rất ít hoặc không có họa tiết trang trí. Thay vào đó, chúng được trang trí bằng những chậu cây kiểng hoặc chậu hoa nhỏ đặt bên cửa sổ. Thú vị thay, nhiều con đường ở đây cũng được đặt tên theo các loài hoa. Nó khá phù hợp với cái tên Jordaan – xuất phát từ jardin, nghĩa là một khu vườn trong tiếng Pháp.

Trong số những viện bảo tàng ở Amsterdam, Bảo tàng Quốc gia (hay Rijkmuseum) có lẽ là bảo tàng đặc sắc nhất. Trong ngôi đền của nghệ thuật này, những tuyệt tác Thời kì Hoàng kim được trưng bày một cách đầy tự hào. Tiêu biểu như “Cô gái đổ sữa” của Vermeer, “Dân quân Meagre” của Fran Hals, hay bức danh họa nổi tiếng “Người gác đêm” của Rembrandt. Những bức tranh này rất có chiều sâu, thể hiện tài năng của những họa sĩ Hà Lan. Bên cạnh đó, ánh sáng vàng và phông nền xám đen dường như càng tôn lên vẻ siêu thực của chúng.

Bên cạnh những bức tranh tuyệt mỹ là hơn 8000 tác phẩm nghệ thuật được trưng bày trong khắp ba tầng lầu. Có thể kể đến như đồ sứ xanh từ Delf, những căn nhà búp bê tinh xảo, hay cổ vật từ châu Á. Ngay bên ngoài bảo tàng là một sân trượt băng lớn, nơi mọi người đùa vui và tranh nhau chụp ảnh trước dòng chữ “I amsterdam”.

Nếu bạn có hứng thú với khoa học thì Bảo tàng NEMO nằm ngay kế bên ga Trung tâm là một điểm đáng tham quan. Đây là trung tâm khoa học lớn nhất Hà Lan mở cửa cho du khách. Nơi đây trưng bày tám bộ sưu tập với hơn 19.000 mẫu vật. Nó bao gồm nhiều chủ đề, từ cơ thể học, khoa học công nghệ, đến cả thiên văn học. Bào tàng có nguồn gốc từ năm 1923 và được biết đến dưới tên Bảo tàng Lao động. Đến năm 1997, nó được đổi tên và chuyển đến vị trí hiện tại.

Thiết kế bởi kiến trúc sư người Ý Renzo Piano, NEMO mang hình dáng của một chiếc tàu lớn đậu bên bờ sông IJ. Ngay cả phần ngoại thất cũng được bọc đồng oxít nhằm bắt chước vỏ của một chiếc tàu thực thụ. Phía trên bong tàu còn có một công viên, cho phép khách tham quan có thể ngắm nhìn toàn bộ khu cảng. Ngay gần đó là bản sao của con tàu Amsterdam – một tàu chở hàng của Công ty Đông Ấn Hà Lan hùng mạnh.

Từ ga Trung tâm, tôi lên phà đến Amsterdam Noord. Đây là quận mới nhất của thành phố, nơi những công trình hiện đại đang dần mọc lên. Tôi đã rất ngạc nhiên khi lần đầu trông thấy Bảo tàng Phim ảnh EYE (EYE Film Museum). Nó trông như một tàu vũ trụ, với vỏ ngoài trắng muốt được trang trí bởi những hoa văn kì lạ. Bên trong cũng độc đáo không kém. Từ sảnh chính đến khán phòng đều không theo cấu trúc truyền thống nào. Bảo tàng này là một kho phim điện ảnh của Hà Lan cũng như quốc tế. Bên cạnh đó, nơi đây còn trưng bày phục trang và những vật dụng liên qua môn nghệ thuật thứ bảy.

Ngay sát bảo tàng là Tòa tháp A’DAM. Kiến trúc 22 tầng này từng là trụ sở của tập đoàn Royal Dutch Shell. Nó mới được cải tạo gần đây và trở thành trung tâm của những công ty sản xuất nhạc. Bên cạnh những văn phòng, tòa tháp còn có hai sàn nhảy và một nhà hàng xoay. Ở trên cùng là một đài quan sát cho phép du khách nhìn toàn cảnh Amsterdam. Nhiều công trình khác cũng đang được xây dựng quanh đó, hứa hẹn biến vùng đất phía Bắc sông IJ trở thành một khu vực năng động trong tương lai.

Nếu bạn nghĩ kiến trúc và nghệ thuật ở thành phố Amsterdam đã ấn tượng, thì hãy chờ đến khi màn đêm buông xuống. Cứ vào mỗi đêm, từ tháng một đến tháng ba, trung tâm thành phố Amsterdam lại biến thành một phòng triển lãm ánh sáng đặc sắc. Nó bao gồm nhiều tác phẩm nghệ thuật sắp đặt được tạo nên bởi nghệ sĩ trong và ngoài nước.

Từ lần đầu khai mạc vào năm 2012, Amsterdam Light Festival đã được đón nhận nồng nhiệt. Các tác phẩm với vô vàn hình dạng kích thước khác nhau. Chúng thay đổi hàng năm, tùy theo từng chủ đề. Từ cầu vồng đa sắc, ngôi nhà nổi theo phong cách 3D, cho đến những đóa hoa tulip khổng lồ, những tác phẩm này đã thắp sáng thủ đô Hà Lan vào những đêm đông. Chúng đem lại niềm vui cho du khách cũng như người dân thành phố.

Vào ngày cuối cùng ở Amsterdam, tôi ghé thăm nhà máy bia lâu đời nhất của Heineken. Nằm ở quận De Pijp, kiến trúc bằng gạch đơn sơ này là nơi sản xuất chính của “gã khổng lồ ngành bia” trong suốt 120 năm. Ngày nay, dây chuyển sản xuất đã được chuyển đến một khu nhà máy rộng rãi, hiện đại hơn ở ngoại ô thành phố. Nhưng nhà máy cũ được giữ lại và sửa chữa trở thành một bảo tàng đa phương tiện.

Được gọi là Heineken Experience, bảo tàng là nơi để du khách hiểu thêm về loại bia nổi tiếng. Nó bao gồm nhiều chủ đề, từ lịch sử hình thành, quá trình làm bia, công nghệ đổi mới và những thành tựu đạt được. Khách tham quan còn được biến thành bia thông qua một rạp chiếu phim 4D. Và kết thúc chuyến hành trình bằng một chai Heineken mát lạnh. Nó khá sảng khoái, cho dù là vào một ngày mùa đông.